Hesap Soyutlama ve Niyetlerin Güçlü Sinerjisini Keşfedin

Yazan: @OKX Ventures araştırmacısı Kiwi Yao

Akıllı hesaplar ile niyet (intent) bir araya geldiğinde, dijital varlıklarınızı daha etkin bir şekilde yönetmenizi sağlayan güçlü bir araç ortaya çıkar. ERC-4337 standardı, üçüncü tarafların sizin için emir akışlarını işlemelerine olanak tanır. Bu, ölçeklenebilirliği artırırken aynı zamanda görevlerin yerine getirilmesini kolaylaştırır. Akıllı hesaplar ile niyetin ittifakı, gelecekte daha ileri etkileşimlerin de yolunu açmaktadır.

AA ile Niyet Arasındaki Bağlantı Nedir?

Niyet ve hesap soyutlaması (AA) bağlantılı olsa da her birinin ekosistemdeki rolleri farklıdır. İkisi arasında sabit ve bağlayıcı bir ilişki değil, tamamlayıcı bir sinerji vardır.

Niyet, kullanıcı deneyimini ilk sıraya koyarak kullanıcı ihtiyaçlarını hızlı bir şekilde analiz ederek bunları bir veya daha fazla kullanıcı işlemine (user op) dönüştürür. Belirli bir amaca ulaşmak için en iyi işlem rotasını bulur.

Geçmişin de bize gösterdiği üzere niyetler daha basit ve doğrudan ihtiyaçları ele alır. Bununla birlikte teknoloji ilerledikçe artık çok sayıda koşul, çok yönlü adımlar ve bir dizi uygulama ortamı içeren karmaşık zorlukları da aşmaya hazırız. Bu tür karmaşık senaryolarda, yapay zekâ ajanları bile devreye girebilir.

Bunu birkaç örnekle açıklayalım:

• Telegram botlarını bir niyet yeniliği olarak görebiliriz. Arka uç hâlâ Harici Sahipli Hesap (EOA) cüzdanlarını kullanıyor olsa da kullanıcı deneyimi bundan etkilenmez.

• Bir kullanıcının 1.000 USD değerinde Ethereum satın almak istediği bir senaryoyu ele alalım. Burada çözücü (solver), zincir seçimi, merkeziyetsiz borsa (DEX) ve slipaj toleransı gibi parametreleri belirler. Oluşturulan kullanıcı işlemi daha sonra arka uçta bir EOA, Çok Taraflı Hesaplama (MPC) veya AA cüzdanı ile etkileşime girer.

• 1inch’in DEX toplayıcı platformu gibi projeler, niyet odaklı anlatıma öncülük etmektedir. Kullanıcılar yalnızca girdilerini ve slipaj toleranslarını belirtir ve sözleşme onlar için en uygun işlemi bulur. Benzer şekilde Flashbots müzayede aramasındaki işlem sıralaması tercihi de arama yapanın niyetine bir örnektir. Dijital dünya geliştikçe, sayısız niyet biçiminin ortaya çıkacağını öngörebiliriz.

Diğer taraftan, AA tamamen arka uç faaliyetleriyle ilgilidir. Kullanıcı komutlarının yürütülmesini kolaylaştırarak sorunsuz ve verimli bir deneyim sağlar.

Niyetin Sınıflandırılması

Farklı niyet türlerini anlamamız çok önemlidir:

• Koşullu Niyet: Belirli koşullar tarafından tetiklenir, “eğer ifadesine” benzer. Buna, finans dünyasından bir örnek olarak zarar durdurma özelliği verilebilir.

• Sürekli Niyet: Aylık dolar maliyet ortalamasının ardındaki prensip gibi yinelenen senaryolara veya zaman aralıklarına dayalı olarak gerçekleşen yinelenen işlemleri ifade eder.

• Çok Adımlı Niyet: Bu, bir durum makinesi (state machine) gibi davranarak kademeli bir şekilde bir niyetten diğerine geçer. Örneğin birisi fiyat eşikleri, transferler ve arbitraj ile ilgili koşullara göre Ethereum satın almayı düşünüyorsa, bu niyet bu kategoriye girer.

• Niyet Grafiği: Kullanıcılar yönetişim, blok madenciliği veya piyasa fiyatlarındaki değişiklikler gibi belirli koşullara bağlı olarak token satın almak veya satmak istediğinde ortaya çıkan karmaşık bir sistem oluşturmak için birden fazla niyet bir araya gelir.

Hesap Soyutlaması, Niyetleri Daha Verimli Hâle Getirir

Niyet kavramı, teknolojik gelişmeler ve kullanıcı deneyiminin bir sonucudur. Niyet, operasyonel imza ihtiyacını en aza indirerek Web3 genelinde kullanıcı etkileşimlerini kolaylaştırır. Niyet ile birlikte problem çözmeye yönelik yeni altyapıların, dillerin ve yaklaşımların da geliştirilmesi, niyet kavramını gelecekteki uygulamaların şekillendirilmesinde odak noktası hâline getirmektedir.

Önemli fırsatlardan bazıları şunlardır:

Aracı Niyet Havuzu veya Niyet Açık Zinciri

İşlem yayılımı (propagation) ve keşfi için geleneksel bellek havuzu (mempool) sistemlerinin yerini alarak akıllı sözleşmelerle iletişim kuracak yenilikçi mesaj formatlarını içerir.

Çeşitlendirilmiş Çözücü Uygulamaları

• Kısa Vadede: Gelişmiş süper akıllı sözleşmelerin entegrasyonu.

• Uzun Vadede: Uygulama zorluklarına karşın geniş serbestliğe sahip yapay zekâların kullanımı. Bu, zincir dışı ön işleme ve ardından zincir üstü işleme paradigmasını başlatacak ve Uniswap X gibi protokoller için faydalı olacaktır. ZK yardımcı işlemcisi Axiom, gizlilik sorununu çözme potansiyelini kanıtlar niteliktedir.

Dil Evrimi

Bu alanda, Juvix ve Essential gibi mevcut oyuncular öncüdür. Başarıları, kullanıcıların güvenini kazanmalarına ve önlerindeki zorlukların üstesinden gelmelerine bağlıdır.

Gelişen Cüzdanlar

Niyet katmanının temel bir ögesi olarak cüzdanlar, birleştirilmiş giriş noktalarına dönüşüme hazırdır. Çeşitli protokollerle entegre olarak önemli miktarda kullanıcı trafiğinden yararlanabilirler.

Niyet Havuzları

Niyet havuzları boru hatlarına benzer. Kullanıcı niyetlerini işlemlere dönüştürürler. Bunu yapmanın başlıca iki yolu vardır: MEV artırma müzayedeleri veya zincir üstü işlemler. Bugün bir dizi niyet havuzu mevcuttur:

• Lisanssız Niyet Havuzu: Uygulayıcılara sınırsız erişim sağlayarak sistem node’ları arasında yayılmayı etkinleştirir. Bu havuz, DoS tehditleri ve MEV sorunları gibi bazı riskler içerir.

• Lisanslı Niyet Havuzu: DoS saldırılarına karşı sağlam bir savunma sunar. Bununla birlikte, doğasında var olan güven gereksinimi, blok zincirinin merkeziyetsiz yapısıyla çelişebilir.

• Hibrit Niyet Havuzu: Lisanslı yayılım ile izin gerektirmeyen uygulamayı birleştirir. Emir akışı müzayedeleri bu yaklaşıma bir örnektir.

İleri İncelemeler:

• Niyet Katmanı: Anoma ve Flashbots SUAVE (Değer İfadesi için Tek Birleştirici Müzayede) gibi platformlar, MEV risklerini ele almak için özel katmanlar kullanmaktadır.

• Çeşitlendirilmiş Çözücü Uygulamaları: Stratejiler arasında, sözleşmelerin akıllı sözleşmelerle entegrasyonu, zincir dışı ön işleme paradigmaları ve işlemlerde gizliliğin sağlanması sayılabilir.

• Yapay Zekâ Otomasyonu: Gelecekte, entegre bir cüzdan özelliği olarak yapay zekâ veya kullanıcı işlemleriyle doğrudan bağlantılı yapay zekâ olmak üzere, iki temel olasılık söz konusudur. Bu alanda, Siri ve Google Assist’ten ChatGPT istemcilerine kadar çeşitli rakipler olabilir.

• Niyet İfadesi İçin Yeni Diller: Özel niyetin ifade edilmesini mümkün kılan dillerin geliştirilmesine yönelik çabalar devam etmektedir. Gizlilik odaklı merkeziyetsiz uygulamalar geliştirmeye yönelik bir platform sunan Juvix ve niyet ifadesi için etki alanına özgü dile (domain-specific language/DSL) öncülük eden Essential dikkate değer projeler arasında sayılabilir.

Cüzdanlar ve Giriş Fırsatları

Niyetin arka ucu geleneksel EOA ve MPC cüzdanlarıyla sorunsuz bir şekilde entegre olabilir. Örneğin Telegram botları hem niyeti hem de kullanıcı deneyiminden ödün vermeden EOA cüzdanlarını kullanmaya devam etmektedir. Kullanıcıların güvenlik endişeleri ön planda tutularak gelecekteki stratejilerde riski daha iyi yönetmek için AA kullanılabilir.

Akıllı Sözleşme Cüzdanları ve SDK’lar

Piyasa, bundler (paketleyici) ve paymaster gibi bileşenler ile Wallet Factory gibi sağlayıcılar için yoğun olmasına rağmen niyet, beraberinde yenilikçi yollar getirmektedir.

Özellikler ve Modülerleştirme

Çoğu akıllı sözleşme cüzdanı hâlihazırda sosyal kurtarma gibi özellikler içermektedir. Ancak niyet entegrasyonu bunu daha da ileri götürebilir. Modülerleştirilmiş özelliklerin örnekleri, EIP-4337 arayüzünün ötesinde eklemeleri destekleyen Argent, Candide ve Gnosis Safe gibi cüzdanlarda bulunur.

Sosyal Kurtarma Seçenekleri

• Web2 Servis Sağlayıcıları: Argent, güvenilir bağlantılara dayalı kurtarma hizmeti sunar.

• Kullanıcı Cihazları: Tarayıcı ve mobil depolama dâhil.

• E-posta: UniPass, sıfır bilgi kanıtlarıyla (ZK proof’lar) kullanıcı verilerinin gizliliğini korurken kurtarma için e-postaları kullanır.

• Çoklu Giriş Onayı: BLS Wallet ve Argent, kullanıcı tarafından belirlenen birden fazla EOA adresi aracılığıyla kurtarmaya olanak verir.

• MPC: Web3Auth hizmeti, gelişmiş güvenlik için kullanıcı anahtarlarını bölerek anahtarın tamamını gizli tutar.

İşlem Uygulamaları

Merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolleriyle entegre olarak otomatikleştirilmiş işlemleri destekleyen bir dizi kullanıcı avantajı sunar:

• Örneğin Uniswap X, emir arbitrajı fırsatları sunar.

• Protokoller yinelenen yetkilendirmeleri ortadan kaldırabilir. Yatırımların manuel müdahale olmadan otomatik olarak gerçekleştiği DeFi protokollerinde dolar maliyet ortalaması bir kullanım örneğidir.

Zincirler Arası Uygulamalar

Zincirler arası kullanıcı deneyiminin geliştirilmesinde kilit rol oynamaktadırlar:

• Zincirler Arası DeFi Protokolleri: Bir merkeziyetsiz köprü olan Orbiter, düşük ücretlerle hızlı çoklu kripto transferi hizmeti sunar.

• Çoklu Zincir DApp Yönetimi Protokolleri: DAppOS gibi platformlar zincirler arası SDK protokolleri olarak çalışır. Perpetual Protokol gibi DEX’lerle ortaklıklar sayesinde zincirler arası DeFi deneyimini iyileştirirler.

ZK Türü Uygulama Fırsatları

ECR-4337 standardı, kullanıcı niyetleri için güçlü şifreleme işlevi sunar. Bu, zkProof’un daha iyi çalışabileceği ve potansiyel olarak bir zkProof pazarının ortaya çıkabileceği anlamına gelir.

Şifreleme Gereklilikleri

• Kullanıcı işlemleri, iletimden önce Eşik değerli (threshold) şifreleme veya dağıtılmış anahtar oluşturma aşamalarından geçerek şifre çözme, yalnızca bundler havuzu tarafından blok onaylandıktan sonra gerçekleştirilebilir.

• ZK, kullanıcı işlemleri ve gas doğrulamasının bu etkileşimi, zkProof ve zkOracle’ın gelişimini desteklerken, Nil Foundation gibi platformlarla da benzerlikler göstermektedir.

Gizlilik Ödemeleri Süreci

ECR-4337 mekanizması, kullanıcıların hesap gizliliğini koruyarak gizlilik ödemeleri gerçekleştirmelerine olanak tanır. Süreç şu şekilde işler:

1. Kullanıcılar, varlıkları gizlilik korumalı bir rollup çözümü üzerinden yeni, bakiye bulunmayan bir CREATE2 adresine çekmeyi hedefler.

2. Varlıkları kendilerine değil MixerPaymaster adresine yönlendirerek karışık çekim bilgileri üretirler.

3. UserOp.paymaster’ın MixerPaymaster olarak ayarlanmasıyla bu bilgiye sahip bir kullanıcı işlemi oluşturulur ve ERC-4337 bellek havuzuna gönderilir.

4. Bundler’lar bu kullanıcı işlemini seçer, orijinalliğini doğrular ve MixerPaymaster’ın gas ücretini karşılamaya istekli olup olmadığını kontrol eder.

5. Doğrulandıktan sonra bundler’lar kullanıcı işlemini zincire entegre ederek onu giriş noktasına yönlendirir. Bu adım da kullanıcının yeni adresi için bir hesap oluşturulmasıyla sonuçlanır.

6. MixerPaymaster çekim işlemini gerçekleştirir, işlem ücretini alıp kalan bakiyeyi kullanıcının yeni adresine gönderir. Yeni adreste artık bir hesap açılmıştır. Bu prosedür, ERC-4337 bellek havuzunu aktarıcılardan geçmeden kullanır.

Riskler ve Eşikler

Niyet mekanizmalarının mimarisi kritik güven, merkezileşme ve şeffaflık kaygılarını da beraberinde getirmektedir. Unutmayın, dijital varlıklarınızı güvende tutmak için kendi araştırmanızı yapmanız çok önemlidir.

Merkezileşme ve Güven

Niyet mekanizmalarının temelinde güven vardır. Yüksek güven beklentileri genellikle yeni girişimciler için büyük giriş engellerine yol açar. Denetimsiz yürütme ile birleştiğinde bu durum blok üretiminin birkaç baskın kuruluş tarafından kontrol edilmesine yol açarak merkezileşmeyi teşvik edebilir.

Örneğin emir akışı müzayede alanında Flashbots ve CoWswap gibi kuruluşlar önemli bir pazar payına sahiptir ve bu da yeni oyuncuların kapsamlı kaynaklar olmadan pazarda yer edinmesini zorlaştırmaktadır.

Şeffaflık Sorunları

Niyet mekanizmaları genellikle kullanıcıların zincir üzerindeki varlıkları üzerindeki kontrollerinden bir ölçüde feragat etmelerini mümkün kılar. Birçok bellek havuzu özel olduğundan, kullanıcılar niyetlerinin nasıl yürütüldüğü konusunda açıklamaya ihtiyaç duyabilir. Niyet uygulamalarının sistemlerinin ihtiyatlı bir şekilde tasarlandığından ve potansiyel tehditleri bertaraf ettiğinden emin olmaları gerekir.

Sonuç

Akıllı hesapları ve niyeti etkin bir şekilde birleştirerek, verimli ve gelişmiş bir dijital varlık yönetimi çağını başlatabiliriz. ERC-4337 standardı, emir akışlarını üçüncü taraflara emanet eder, işlemleri kolaylaştırır ve ölçeklenebilirliği artırır. Bu sürece benzersiz bir şekilde katkıda bulunan niyet ve AA, teknolojinin kullanıcı merkezli bir yaklaşımla karmaşık görevleri nasıl basitleştirebileceğinin ve hatta yapay zekâ gibi gelişmiş araçları gelecekteki faaliyetlere nasıl entegre edebileceğinin de örneklerini sunmaktadır.